Давхар цохилт киног үзээд төрсөн сэтгэгдэл

Би нээрээ ямар ч муу киног гүрийж байгаад үзээд дуусгадаг юмсан. "Давхар Цохилт" кино үнэхээр явсангүй, нэг л мэдэхэд шал өөр юм бодчихсон, өөр тийшээ хараад хэвтэж байх юм. Кинонд нээх гоё ордог доо, тийм юм энэ кинонд алга. Шулуухан хэлэхэд soundtrack нь киноноосоо 10 дахин илүү юм байна. Монголын бараг бүх од тоглож, гадаад дотоодод зураг авалт хийж, дээр нь бас хамгийн үнэтэйд зүй ёсоор тооцогддог Cross Animation дүрсийг нь аваад ч нэмэр алга. Яагаад юм бэ? Яагаад гэвэл ЗОХИОЛ, НАЙРУУЛГА, ЭВЛҮҮЛЭГ киноны гол амин сүнс нь байдаг юм. Ямар ч хэрэггүй scene-үүд энэ кинонд маш олон байна. Хэрэггүй scene гэдэг бол хүний нүүрээр төсөөлбөл БАТГА шүү дээ! Ааа нээрээ бас энэ киног үзээгүй байхдаа трэйлерийг нь үзээд хэн нь гол дүр гэдгийг нь ерөөсөө ойлгоогүй, яг л трэйлэр шигээ болсон байна. Өнгөрсөн жилийн ашиг орлогоороо тэргүүлсэн кинонуудын тоонд энэ кино орсон. Гэхдээ КИНО хүчтэй байгаагүй МАРКЕТИНГ хүчтэй байсан юм. Зарим нэг тэнэг нь үүнийг уншаад "Чи тийм сүрхий юм бол өөрөө тэгээд кино хийгээч" гэж тэнэгтэх байх. Уучлаарай, худалдан авагчид хэзээд шүүмж хэлэх эрхтэй байдаг юм. Хайран сайхан жүжигчдийг иймэрхүү кинонууд л алдаг юм.

Straight Outta Compton киноны талаар

Яг одоо цөөхөн кино театраар гарж байгаа ч дэлхийг байлдан дагуулж буй кино болох "Straight Outta Compton" киног үзсэн сэтгэгдэлээ бичмээр санагдлаа. 80-аад оны сүүл үе, 90-ээд оны эхэн үед АНУ-г доргиож байсан тэдний зургийг хараад танд магадгүй энэ 5 хар залуу чинь хэнсэн билээ гэсэн асуулт төрж болох юм. Тэд бол АНУ-ын Комптоноос гаралтай NWA буюу "Niggaz wit Attitudes" Gangsta Rap бүлэг юм. Бүлгээр нь сайн мэдэхгүй хүн олон ч соло уран бүтээлээр нь хип хоп сонсогчид мэдэх боловуу. Тухайлбал Ice Cube, Dr Dre, Eazy E гэх мэт хип хоп урлагийн сорууд энэ бүлгээс гаралтай. 

Зиа зиа киноныхоо талаар таалагдсан таалагдаагүй шүүмж, сэтгэгдэлээ бичиж эхэлье. 

Eazy E дүрийн тухайд:

Киноны дүрийн хувьд бодит хүнээсээ зөрөөгүй маш адилхан, бас дүрээ сайн гаргадаг жүжигчин тоглуулсан ч зохиолын хувьд бодит хүнээсээ зөрсөн санагдсан. NWA бүлэг эд сэргэн мандаж, хүчээ авч байх үетэй уг дүр нь зэрэгцэж явж байсан боловч бүлэг тарахаас хойших хэсгүүдэд бидний мэдэх Eazy E биш болно. Тэр өөрийн продюсер Jerry Heller-ээс болж бүлгийн хам Ice Cube-ээ явуулдаг. Хэсэг хугацааны дараа мөн л Dr.Dre болон Heller нарын нэгийг сонгох шаардлага тулгарахад Heller-тэй үлддэг. Кинонд Eazy E бүлэгээ тарсанаас хойш хэн ч биш болж эргээд бүлэгээ нийлүүлэх гэж хичээж буй багахан хэсгийг л харуулаад өнгөрөх шиг санагдана. Учир нь амьдрал дээр NWA бүлэг тарсанаас хойш Eazy E-ийн соло уран бүтээлүүд хүчээ авч тэр ч бүү хэл сонсогчид нь түүнийг "The Godfather of Gangsta Rap" хэмээн өргөмжилсөн юм. Соло уран бүтээлээ туурвих хугацаанд тэрээр NWA бүлгийн хуучин гишүүн Dr.Dre-тэй ч дисслэлцээд амжина. Харин кинонд түүний соло уран бүтээлээрээ сэргэн мандаж буй хэсгүүд гардаггүй. Зүгээр л хамтлагаа тарсанаас хойш азгүйтэж явж байгаад эцэст нь хамтлагаа эргэн нийлүүлэх зорилготой Ice Cube, Dr Dre нартай учраа олсоны эцэст ДОХ өвчинтэйгөө мэдээд, төд удалгүй эмнэлгийн орон дээр нас бардаг. Би лав ийм Eazy E-ийг киноноос хүсээгүй. Богино насалсан ч маш агуу түүхтэй рэппер байсан.

Dr Dre-ийн дүрийн тухайд:

Яг л бодож байсан шиг дүр гарж чадсан. Магадгүй эхнээсээ дуустал Dr Dre хэн бэ гэдгийг тов тодорхой харуулах шиг болсон. Буурь суурьтай, авъяастай, зорилготой, бас шударга ийм л хүнийг та кинон дээрээс харна. Гэхдээ хэтэрхий хүлээцтэй хэвээрээ кино дуустал явна. Учир нь тэрээр хамтлагаа орхиж явсаныхаа дараа Snoop Dogg-той хамтран Eazy-рүү дисс хийдэг. Харин кинонд энэ хэсгийг гаргадаггүй. Их л ухаантай, хүлээцтэй залуу явсаар дуусна. Тийм хүн байгаагүй гэж хэлэхгүй ч хүн бүрийн мэддэг зүйлийг кинонд харуулаагүй нь бодит явдалыг үзэгчдээс нуусан мэт санагдсан. Хамгийн гайхалтай хэсэг нь киноны төгсгөлд Deathrow студи болон Suge Knight-ийг орхиж явах хэсэг нь үнэхээр огшооно. 

Ice Cube-ийн дүрийн тухайд:

Киноноос өөлөх юмгүй гэмээр цорын ганц дүр. Ice Cube-ийн дүрийг түүнтэй усны дусал мэт адилхан, түүний хүү O'Shea Jackson. Jr бүтээсэн нь бүр ч гоё санагдсан. Уг кинонд Ice Cube-ийн амьдралыг алдалгүй бичсэн юм шиг л санагдана. Тэрээр Dr Dre-тэй хамтран соло уран бүтээлээ дуулж байх явцдаа Eazy E-тэй танилцаж улмаар NWA бүлэг үүсгэн байгуулагдана. Арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхагч цагдаа нарт ундууцаж "Fuck da police" дууг санаачилж, улмаар тайзан дээр дуулсанаар хэрэг ч ёстой нэг мандаж өгнө. Бүлэг аялан тоглолтууддаа амжилттай явах боловч бүлгийн продюсер Jerry Heller Ice Cube-ийн хөдөлмөрийг дутуу үнэлэж 75K доллар өгсөнөөс болж бүлгээ орхиж явах шийдвэрт хүрнэ. Мэдээж Eazy E болон Heller нарын нууц хуувилдааны талаар гадарлаж байсан цорын ганц хүн байсан учир хамтлагаа орхиход хүрнэ. Хамтлагаасаа гарсаны дараа дэлхийн шилдэг дисс дуунуудын тоонд зүй ёсоор ордог "No Vaseline" дуугаа экс хамтлагийнхаа 4-т зориулан гаргана. 

За за ерөнхийдөө дүрүүдийн хувьд бол иймэрхүү. Кино бол яг л тэдний бодит амьдралын талаар өгүүлэх боловч маш чухал чухал хэсгүүдийг орхигдуулсан байсан. Орхигдсон хэсгүүдийг би харин дүртэй нь уяж тайлбарлах гэж хичээлээ.

Уучлраарай нэг болохоор бүлэг гээл, нэг болохоор хамтлаг гээл. Бүлэг гэхээр уран бүтээлээс холуур ч юм шиг, хамтлаг гэхээр Backstreet Boys шиг ч юм шиг санагдаад холиод л биччихлээ. Ер нь ХАМТДАА гээд ойлгочихоорой :P

Бурхан ганц л байдаг

Мэнд амор. 

Ойрд ажил ихтэй блог дээрээ сууж амжихгүй юм. За тэр ч яахав, би саяхан нэг ном уншлаа л даа. Юу вэ гэхээр зохиолч Б.Сарантуяагийн "Сорхугтани" романыг шүүрс алдан байж 3 хоногийн дотор уншиж дууслаа. Яахав мэдээж бодит түүх учраас энд тэндээс уншиж байсан олон баримт сэлтүүд уншиж байх үед дахин дахин тааралдаж байсан. Хамгийн гол нь энэ хүн Сорхугтани хатныг амьдарч байх үеийн Монголын түүхийг маш гоё эмхтгэж уран зохиолын хэлээр найруулан бичсэнийг нь унших тэр мэдрэмж яг л амттай дарс шимэх лугаа таашаалтай байлаа. Худлаа худлаа би дарс энэ тэр гэж маягладаггүй юмаа, юу ч гэмээрийн цалин картанд дөнгөж орох үеийн тэр мэдрэмж шиг л сайхан байсан хохо. Монгол хүн бүр түүхээ сайн мэддэг байх ёстой, Монгол хүний цорын ганц орлуулашгүй баялаг бол тэр газар доор байгаа алт эрдэнэс биш харин бидний өвөг дээдсийн үлдээсэн газар шороо, эх түүх, соёл юм шүү дээ. 

За за баахан юм нуршчихлаа, би зүгээр энэ номноос нэг гоё хэсгийг бичмээр санагдсан юмаа. Юу вэ гэхээр "Бурхан ганц л байдаг, түүнд хүрэх зам нь харин олон бий" гэж бичсэн байсан санагдаж байна. Юутай үнэн, юутай агуу үг вэ? Бидний дээр, магадгүй бидний оюун санаанд бурхан ганц л бий. Бид харин түүнрүү очих замаа өөр өөрсдөө сонгодог. Тухайлбал Христ, Будда, Бөө, Лал гэх мэт замаар. Бидний эх эзэн Чингис хаан маань магадгүй үүнийг мэддэг байсан учир шашин шүтлэгийн ялгаа гаргалгүй хүн бүрт өөрийн шашинаа шүтэх эрхийг нь олгосноор, олон янзын шашин шүтлэг, зан заншилтай ард иргэдийн итгэлийг олж өөртөө нэгтгэсэн буйзаа. 

Монголын түүх үнэхээр бахархамаар, зүгээр ганцхан өгүүлбэр уншихад л цаана нь маш олон зүйл нуугдаж байдаг...

Энэ ном маш их таалагдсан тул өөр зөндөө зүйл бичмээр л байна. Даанч энэ номноос эшлэх хуулиар хориотой. Сарантуяа аниад алгадуулах байх :))

Эээ киноооо, ёстой кино юмаа

Монголд сайн зохиолтой, сайн хийсэн кинонууд ерөөсөө хол явахгүй юм. Тэгсгээл театраас буучихна. Харин массыг хамарсан, зохиол гээд байх олигтой юмгүй, дуучин, загвар өмсөгч, бүжигчин, боксчин, бөх гэх мэт хаа хамаагүй хүмүүс холиод маркетингаар бөмбөгдчихсөн кинонууд нь овоо ашиг олох юмаа. Үзсэний дараа дахиж үзэх сонирхол огт төрөхгүй, хүнд наалдахгүй цэвэр ашгийн төлөө хийсэн ийм кинонууд л Монголд хүчтэй юм, хүмүүс ч дуртай юм. Нэг бодлын зохиол найруулга гэхээс илүүтэйгээр маркетинг нь киногоо үүрч яваад байгаа ч юм шиг. Зарим киног үзээд яг л урдны танилтайгаа гудманд дахин тааралдаж байгаа мэт сэтгэгдэл төрдөг. Зах зухаас нь яръя л даа. 

Хүн бүрийн дуртай "Зүрхээр наадагч" кино. Яалтчгүй театр дүүрэн байсан шүү. Орлого ч их олсон, хийц сайн, өнөөгийн жүжигчдийн өнгийг тодорхойлсон манай шилдэг жүжигчид тоглосон кино. АНУ-ын Heartbreakers киног санагдуулам. Яг таг дуурайсан гэж хэлэхгүй ч яалтчгүй үзэхээр хэзээ ч билээ хаана ч билээ харсан, таньдаг байсан ч юм шиг хүнтэйгээ гудманд таарах шиг мэдрэмж төрнө. 

Мөн "Гоёлын даашинз" кино. Тухайн үед үзчихээд яасан хөөрхөн кино вэ гээд бодож байтал удалгүй зурагтаар "Love don't cost a thing" кино гарав аа. Би бүр амаа ангайгаад иймхэн зүйлүүдийг өөрчлөөд бүхэл бүтэн Монгол хувилбарыг нь хийчихлээ гэж үү л гэж бодсон. Гэхдээ муу кино гэхгүй ээ, хөөрхөн л киношд :P

Ингээд бодохоор массыг хамраад байгаа, ашиг орлогоор тэргүүлэгч манай зарим кинонуудын зохиол, найруулгыг бичихдээ зохиолч маань үүрийн гэгээ ортол, үсээ цайтал суудаггүй нь л лавтай. Харин жинхэнэ бор зүрхээрээ нүдээ аниж, чихээ бөглөж байгаад хэнийг ч дуурайхгүй, хэнээс ч хулгай хийхгүйгээр гайгүй сайн зохиол бичиж кино хийсэн уран бүтээлчдийн маань бүтээл театраас бараг л амбаардуулаад шахуу бууж байгаад миний бие харамсаад харамсаад барахгүйнээ!!!

Эхлэл

Хэдхэн жилийн өмнө, магадгүй олон жилийн өмнө ч юмуу хүн бүр л блог хөтлөж өөрийнхөө үзэл бодол, сонирходог зүйлийн талаар бичиж, тэрнийгээ бусадтай хуваалцдаг байлаа. Би ч бас бусад хүмүүсийн л адил блогтоо идэвхитэй бичиж, шинэ соргог зүйлийг бусад блогчидоос мэдэж авдаг байлаа. Харин нэг л өдөр Монголчууд Фэесбүүкрүү тахал мэт шууран орсоноор блог байтугай интернэтд байдаг бараг бүхий л зүйл эзгүйрч хаалга нь онгорхой үлдсэн юм. Хэхэ би ч бас дагаал блогоо хаясан даа. Хүн ямар нэг хоббитой байх ёстой гэж би өөртөө өдөр бүр хэлж, юм юмруу зүтгэж тэмүүлсэн хүү байлаа. Магадгүй тэр хүсэлдээ хөтлөгдөөд өнөөдөр Маркетер хэмээх бодож сэтгэж, шинийг эрэлхийлэхгүй л бол амархан зэвэрдэг мэргэжлийг сонгосон биз. Аливаа юм эхлэлтэй бас төгсгөлтэй байдаг учраас блогийнхоо анхны постыг "Эхлэл" хэмээн нэрийдье. Харин төгсгөлийн талаар одоо ярих цаг нь биш болов уу. Намайг Ариунбаяр гэдэг, зарим хүмүүс Vinsa гэдэг нэрээр мэдэх байх. Би мөрөөдөх дуртай, бодох дуртай, хийж бүтээж, шинийг санаачлах дуртай нэгэн. Сар гарангийн өмнөөс л дахиад блог ажлуулах хүсэл маань төрж, өнөөдөр блогийнхоо анхны постыг хийж байгаадаа маш их баяртай байна. Загварыг нь өөрийн гараар эвдэж, өөрчлөх гээд жаахан хугацаа алдчихлаа. Блогийг маань хүн уншихгүй байсан ч хамаагүй, өөртөө зориулан бичиж байсан ч хамаагүй энэхүү блог минь миний оюун санаан дахь миний гэр, миний 3 өрөө байр юм :P

Тэгэхээр 3 өрөө байрандаа юу юу бичих вэ гэхээр би багаасаа л ном унших дуртай хүүхэд байсан. Одоо ч гэсэн уншсаар л байна. Гэхдээ би яагаад үргэлж уншина гэж? Би ч гэсэн зохиол бичихийг хүсэж байна. Магадгүй анхны уншигчид маань миний блогийн уншигчид байх боловуу хэмээн найдаж байна. Мөн кино урлаг, уншсан номны сэтгэгдэл, залуу хүний хүсэл мөрөөдөл, зорилго юунд оршдог талаар энэхүү блогтоо чадан ядан бичих болно. 

Хүндэтгэсэн

Урианхай овогт Х.Ариунбаяр